Opvang van asielzoekers, statushouders en Oekraïners
Opvang van asielzoekers, vluchtelingen uit Oekraïne en statushouders: iedere gemeente is verplicht om hieraan bij te dragen. Deze plicht is vastgelegd in wetten, zoals de Spreidingswet. En er is regelmatig controle vanuit de provincie of gemeentes de verplichte aantallen (dat heet taakstelling) halen.
Hoe zit het in Scherpenzeel met de opvang? Aan welke taakstellingen moeten wij voldoen? En hoe gaan we dit doen? Daar geven we antwoord op in deze vragen en antwoorden. Kunt u uw vraag niet vinden? Mail deze dan naar communicatie@scherpenzeel.nl.
Hoe zit het met statushouders?
Statushouders (of vergunninghouders) zijn voormalige asielzoekers met een verblijfsvergunning. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) koppelt deze vergunninghouders via de provincie aan gemeenten. Gemeenten moeten zorgen voor passende woonruimte voor statushouders. In Scherpenzeel doen we dit samen met Woonstede.
Het lukt ons de afgelopen jaren om de taakstelling van statushouders te halen. De afgelopen 3 jaar waren dit in totaal 53 mensen. Door gezinshereniging zijn dit uiteindelijk 54 mensen geworden.
Voor dit jaar (2024) staat er nog 12 wachtenden op onze lijst. Natuurlijk is dit een uitdagende klus gezien het beperkte aantal huurwoningen. Wij houden oog voor de leefbaarheid aangezien de sociale huurwoningen vaak in dezelfde wijken staan.
Hoe zit het met vluchtelingen uit Oekraïne?
Scherpenzeel vangt vanaf het begin van de oorlog in Oekraïne vluchtelingen uit dit land op. Onze taakstelling is om 99 personen op te vangen. Vanaf half maart 2022 vangen we 32 mensen op in de Villa (bij het gemeentehuis). Na een interne verhuizing zijn dat nu 36 mensen. Daarnaast wonen er 10 mensen in de particuliere opvang. En er zijn 13 flex-woningen voor 50 personen op de Tulpenhof aan de Nieuwstraat.
Kijk voor meer informatie op de pagina Oekraïne.
Wat zijn derdelanders en hoe zit het in Scherpenzeel?
Derdelanders zijn vluchtelingen uit Oekraïne die daar werkten, studeerden of een asielprocedure waren gestart. Maar niet in bezit zijn van de Oekraïense nationaliteit of status.
In Scherpenzeel wonen 11 derdelanders in De Villa. Voor vier geldt een voorlopige voorziening en zij vallen daarmee onder de tijdelijke regeling voor Oekraïners en worden door ons dus nog steeds gehuisvest. Zeven derdelanders hebben formeel asiel aangevraagd. Hun verzoek loopt nog. Zij zijn hierdoor automatisch de verantwoordelijkheid van het COA. Zij blijven voorlopig in Scherpenzeel vanwege gebrek aan opvangplekken. Op 26 april heeft de staatssecretaris bekend gemaakt dat de derdelanders mogen blijven totdat er een uitspraak is van het Europees Hof.
Wat betekent de Spreidingswet voor Scherpenzeel?
Sinds 31 januari 2024 is de Spreidingswet in werking. Gemeenten hebben nu de wettelijke taak om voor asielopvang te zorgen. Ook dit werkt met een taakstelling. Voor Scherpenzeel is de opgave 64 asielzoekers, waarvan 5 opvangplaatsen voor minderjarige asielzoekers. De asielopvang moet uiterlijk 1 juli 2025 beschikbaar zijn.
Vrijwilligers voor vluchtelingen Oekraïne
Op Tulpenhof en in de Villa wonen Oekraïense vluchtelingen. De samenstelling van bewoners is wisselend. We hebben een mooi idee: een vrijwilliger koppelen aan elke kamer of woning. Zo kunnen de mensen geholpen worden om hun leven in Nederland op te starten.
U kunt zich voorstellen dat het lastig kan zijn om in een vreemd land te wonen. Er zijn veel dingen waarbij iemand hulp nodig kan hebben. Bijvoorbeeld: de weg vinden in Scherpenzeel, een bankrekening openen, werk zoeken, of inschrijven bij een vereniging. Dit zijn allemaal dingen waar u bij kunt helpen.
Het is een mooie manier om contact te maken en echt een steun te zijn voor deze mensen. Samen een kopje koffie drinken, binnen of buiten, of een wandeling maken door de buurt. Alles kan, en jullie kunnen samen afspreken wat jullie fijn vinden.
Elke maand is er een bijeenkomst voor vrijwilligers samen met de locatiemanager. Hier kunnen we bespreken welke vragen of problemen er zijn. Lijkt het u leuk om vrijwilliger te worden en iets te betekenen voor een Oekraïense vluchteling?
Dan kunt u contact op nemen met Luc Tosserams te bereiken via l.tosserams@scherpenzeel.nl.
Met elke nieuwe vrijwilliger wordt een intakegesprek gevoerd en wordt er om een VOG gevraagd.
Gedragscode
De grenzen in het contact tussen vrijwilligers en Oekraïense vluchtelingen (bewoners) zijn niet altijd duidelijk. De ene bewoner vindt het bijvoorbeeld fijn om over het hoofd geaaid te worden, terwijl een ander het juist niet prettig vindt om aangeraakt te worden. Daarom kunnen we geen vaste regels maken die voor alle bewoners en situaties gelden.
Maar er is één heel duidelijke grens: seksuele handelingen en contacten tussen (jong)volwassen vrijwilligers en bewoners zijn absoluut verboden! Daarom hebben we een gedragscode gemaakt voor al onze vrijwilligers op de opvanglocaties.
Vertrouwenspersoon
De gemeente Scherpenzeel vindt het belangrijk dat we respectvol met elkaar omgaan. Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden. Je krijgt respect door goed gedrag. Soms gaat iemand te ver, en dan voel u zich misschien niet meer veilig. Als u het niet zelf kunt oplossen, kunt u verschillende dingen doen. Praat er in ieder geval over. U kunt praten met de locatiemanager, coördinator, teamleider of een vrijwilliger.
U kunt ook praten met de vertrouwenspersoon. Bij hem of haar kunt u vertellen wat u vervelend vindt aan het gedrag van de ander. De vertrouwenspersoon kan u helpen een oplossing te vinden. Het is belangrijk dat u zich veilig voelt en met plezier uw werk (als vrijwilliger) kunt doen.
Voor de vrijwilligers is er een vertrouwenspersoon, dat is Steven van Griethuijsen. Te bereiken per e-mail s.vangriethuijsen@scherpenzeel.nl of per telefoon 06-54 66 66 38.
Komen er in Scherpenzeel asielzoekers wonen?
Dat is nog niet zeker en daar neemt onze gemeenteraad een besluit over. Door de Spreidingswet zijn gemeentes verplicht om asielzoekers op te vangen. In Scherpenzeel is dit vastgesteld op 64 personen.
De gemeente heeft over de opvang overleg met andere gemeentes in onze regio. Deze vijf gemeentes (Nijkerk, Barneveld, Ede, Wageningen en Scherpenzeel) moeten allemaal aan hun taakstellingen voldoen. Met een sub regionaal plan wordt een bijdrage geleverd van de vijf gemeenten voor het volgende jaar wat betreft opvang van asielzoekers,
ontheemden uit Oekraïne en de huisvesting van statushouders.
Scherpenzeel biedt in dit plan aan, om 100 asielzoekers te huisvesten. Dit is meer dan de verplichte 64 personen, omdat hierdoor een satelliet-locatie van het grotere AZC in Barneveld kan komen. Zie meer hierover bij Hoe werkt een asielzoekerscentrum (AZC)?
Op welke locatie in Scherpenzeel komen asielzoekers?
We vangen nu geen asielzoekers op in Scherpenzeel. Door de Spreidingswet wordt de gemeente wel verplicht om opvang voor asielzoekers te regelen (zie antwoord bij vraag Wat betekent de Spreidingswet voor Scherpenzeel?)
Momenteel onderzoekt het college of er een geschikte locatie is in Scherpenzeel. Dit wordt dan voorgelegd aan onze gemeenteraad. Deze neemt hier een besluit over. Tussentijds is hier communicatie over en worden inwoners meegenomen in dit proces.
Wat gebeurt er als Scherpenzeel asielzoekers gaat opvangen?
Asielzoekers worden opgevangen in een asielzoekerscentrum (AZC) onder leiding van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Hier wachten zij hun procedure af. Een asielzoeker verblijft dus tijdelijk in een AZC. De uitkomst is of een verblijfsvergunning (en daarmee wordt de asielzoeker een statushouder) of een afwijzing en daarna terugkeer naar het land van herkomst.
Een AZC kan in verschillende groottes bestaan. Ook een kleinere locatie is mogelijk, denk hierbij aan 150 asielzoekers of minder.
In Scherpenzeel is nog geen sprake van het aanwijzen van een locatie voor asielopvang. Als dit wel het geval is, worden omwonenden en inwoners geïnformeerd.
Hoe werkt een asielzoekerscentrum (AZC)?
Als er in Scherpenzeel een asielzoekerscentrum (AZC) komt, wordt dit een kleinere locatie zijn. Een afdeling van een groter AZC in de regio, waarschijnlijk Barneveld. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de lopende zaken. Bewoners gaan voor begeleiding, zorg, taallessen, recreatie etc. naar de hoofdlocatie.
Voor de planning en de opening van deze kleinere AZC in Scherpenzeel, zijn we dus afhankelijk van de opening van het AZC in Barneveld.
Binnen een AZC waar meer dan 100 personen wonen is beveiliging aanwezig. Bewoners mogen natuurlijk wel naar buiten, sporten en winkelen etc. Na verloop van tijd mogen asielzoekers werken.
Over het algemeen zorgen asielzoekers niet voor overlast. Mocht dit wel voorkomen dat is het aan de gemeente om buiten het AZC te handhaven. U kunt dus bij overlast de gemeente contacten, zoals dat ook kan bij andere vormen van overlast.
Waar kan ik terecht met vragen over de opvang van asielzoekers?
U kunt altijd mailen naar communicatie@scherpenzeel.nl. En wordt een vraag meerdere keren gesteld dan voegen we deze samen met een antwoord toe aan deze pagina.