Opvang van asielzoekers, statushouders en Oekraïners

Opvang van asielzoekers, vluchtelingen uit Oekraïne en statushouders: iedere gemeente is verplicht om hieraan bij te dragen. Deze plicht is vastgelegd in wetten, zoals de Spreidingswet. En er is regelmatig controle vanuit de provincie of gemeentes de verplichte aantallen (dat heet taakstelling) halen. 
Hoe zit het in Scherpenzeel met de opvang? Aan welke taakstellingen moeten wij voldoen? En hoe willen we dit gaan doen? Daar geven we antwoord op in deze vragen en antwoorden. Kunt u uw vraag niet vinden? Mail deze dan naar communicatie@scherpenzeel.nl

Wat betekent de Spreidingswet voor Scherpenzeel?

Sinds 31 januari 2024 is de Spreidingswet in werking. Gemeenten hebben nu de wettelijke taak om voor asielopvang te zorgen. Ook dit werkt met een taakstelling. Voor Scherpenzeel is de opgave 64 asielzoekers, waarvan 5 opvangplaatsen voor minderjarige asielzoekers. Deze asielopvang moet uiterlijk 1 juli 2025 beschikbaar zijn.
 

Komen er in Scherpenzeel asielzoekers wonen?

Door de Spreidingswet zijn gemeentes verplicht om asielzoekers op te vangen. In Scherpenzeel is dit vastgesteld op 64 personen. 

De gemeente heeft over de opvang overleg met andere gemeentes in onze regio. Deze vijf gemeentes (Nijkerk, Barneveld, Ede, Wageningen en Scherpenzeel) moeten allemaal aan hun taakstellingen voldoen. In een sub regionaal plan beschrijven ze hun bijdrage voor het volgende jaar wat betreft opvang van asielzoekers, ontheemden uit Oekraïne en de huisvesting van statushouders. 

Scherpenzeel biedt in dit plan aan, om 100 tot 120 asielzoekers te huisvesten. Dit is meer dan de verplichte 64 personen. Hierdoor kunnen we mogelijk een satelliet-locatie van het nog te realiseren grotere AZC in Barneveld zijn. Bij een satelliet-locatie neemt het COA taken voor haar rekening als onderwijs, medische zorg en beveiliging. Hierover wordt verder afgestemd met het COA en de gemeente Barneveld. Zie meer hierover bij Hoe werkt een asielzoekerscentrum (AZC)?

Het COA moet de voorgestelde locatie nog goedkeuren. 
 

Op welke locatie in Scherpenzeel komen asielzoekers?

We vangen nu geen asielzoekers op in Scherpenzeel. Door de Spreidingswet wordt de gemeente wel verplicht om opvang voor asielzoekers te regelen (zie antwoord bij vraag Wat betekent de Spreidingswet voor Scherpenzeel?

Het college ziet de plek van de Aldi aan de Breelaan als een geschikte locatie voor een AZC. Dit is voorgelegd aan de gemeenteraad. Deze neemt hier uiteindelijk een besluit over. Op 28 november is er een informatiebijeenkomst in de Breehoek. 

Het college ziet de locatie aan de Breelaan als geschikt omdat deze niet in een woonwijk ligt. Ook kan deze locatie tijdelijk (voor maximaal 5 jaar) aangeboden worden.  
 

Wat gebeurt er als Scherpenzeel asielzoekers gaat opvangen?

Asielzoekers worden opgevangen in een asielzoekerscentrum (AZC) onder leiding van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Hier wachten zij hun procedure af. Een asielzoeker verblijft dus tijdelijk in een AZC. De uitkomst is of een verblijfsvergunning (daarmee wordt de asielzoeker een statushouder) of een afwijzing (daarna volgt terugkeer naar het land van herkomst). 
Een AZC kan in verschillende groottes bestaan. Ook een kleinere locatie is mogelijk, denk hierbij aan 150 asielzoekers of minder. 

In Scherpenzeel wil het college graag een kleinere locatie, die mogelijk onder het grotere AZC in Barneveld valt. Dat is een satelliet-locatie. Het COA is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in een AZC. 

Als de gemeenteraad instemt met de tijdelijke locatie aan de Breelaan, moet ook het COA hier nog goedkeuring aan geven. 
 

Hoe werkt een asielzoekerscentrum (AZC)?

Als er in Scherpenzeel een asielzoekerscentrum (AZC) komt, wordt dit een kleinere locatie. Een afdeling van een groter AZC in de regio. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in zo'n AZC. En bewoners gaan voor bijvoorbeeld begeleiding, zorg, taallessen naar de hoofdlocatie. Hierover worden nadere afspraken gemaakt met het COA en de gemeente Barneveld.

Binnen een AZC waar meer dan 100 personen wonen is beveiliging aanwezig. Bewoners mogen natuurlijk wel naar buiten om te sporten en winkelen etc. Na verloop van tijd mogen asielzoekers ook gedeeltelijk werken. 

Over het algemeen zorgen asielzoekers niet voor overlast. Mocht dit wel voorkomen dat is het aan de gemeente om buiten het AZC te handhaven. Bij overlast kunt u dus contact opnemen met de gemeente, zoals dat ook kan bij andere vormen van overlast. 
 

Waar kan ik terecht met vragen over de opvang van asielzoekers?

U kunt altijd mailen naar communicatie@scherpenzeel.nl. Wordt een vraag meerdere keren gesteld dan voegen we deze samen met een antwoord toe aan deze pagina. 

Op 28 november 2024 is er een informatiebijeenkomst in de Breehoek. 

Hoe zit het met statushouders?

Statushouders (of vergunninghouders) zijn voormalige asielzoekers met een verblijfsvergunning. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) koppelt deze vergunninghouders via de provincie aan gemeenten. Gemeenten moeten zorgen voor passende woonruimte voor statushouders. In Scherpenzeel doen we dit samen met Woonstede. 

Het lukt ons de afgelopen jaren om de taakstelling van statushouders te halen. De afgelopen 3 jaar waren dit in totaal 53 mensen. Door gezinshereniging zijn dit uiteindelijk 54 mensen geworden. 

Voor dit jaar (2024) staat er nog 12 wachtenden op onze lijst. Natuurlijk is dit een uitdagende klus gezien het beperkte aantal huurwoningen. Wij houden oog voor de leefbaarheid aangezien de sociale huurwoningen vaak in dezelfde wijken staan.

Hoe zit het met vluchtelingen uit Oekraïne?

Scherpenzeel vangt vanaf het begin van de oorlog in Oekraïne vluchtelingen uit dit land op. Onze taakstelling is om 99 personen op te vangen. Vanaf half maart 2022 vangen we 32 mensen op in de Villa (bij het gemeentehuis). Na een interne verhuizing zijn dat nu 36 mensen. Daarnaast wonen er 10 mensen in de particuliere opvang. En er zijn 13 flex-woningen voor  50 personen op de Tulpenhof aan de Nieuwstraat.

Kijk voor meer informatie op de pagina Oekraïne.

Wat zijn derdelanders en hoe zit het in Scherpenzeel?

Derdelanders zijn vluchtelingen uit Oekraïne die daar werkten, studeerden of een asielprocedure waren gestart. Maar niet in bezit zijn van de Oekraïense nationaliteit of status. 

In Scherpenzeel wonen 11 derdelanders in De Villa. Voor vier geldt een voorlopige voorziening en zij vallen daarmee onder de tijdelijke regeling voor Oekraïners en worden door ons dus nog steeds gehuisvest. Zeven derdelanders hebben formeel asiel aangevraagd. Hun verzoek loopt nog. Zij zijn hierdoor automatisch de verantwoordelijkheid van het COA. Zij blijven voorlopig in Scherpenzeel vanwege gebrek aan opvangplekken. Op 26 april heeft de staatssecretaris bekend gemaakt dat de derdelanders mogen blijven totdat er een uitspraak is van het Europees Hof.

Kan ik vrijwilligerswerk doen?

Op Tulpenhof en in de Villa wonen Oekraïense vluchtelingen. De samenstelling van bewoners is wisselend. De gemeente wil graag een vrijwilliger koppelen aan elke kamer of woning. Zo kunnen de mensen geholpen worden om hun leven in Nederland op te starten. 

U kunt zich voorstellen dat het lastig kan zijn om in een vreemd land te wonen. Er zijn veel dingen waarbij iemand hulp nodig kan hebben. Bijvoorbeeld: de weg vinden in Scherpenzeel, een bankrekening openen, werk zoeken, of inschrijven bij een vereniging. Dit zijn allemaal dingen waar u bij kunt helpen.

Het is een mooie manier om contact te maken en echt een steun te zijn voor deze mensen. Samen een kopje koffie drinken, binnen of buiten, of een wandeling maken door de buurt. Alles kan, en jullie kunnen samen afspreken wat jullie fijn vinden.

Elke maand is er een bijeenkomst voor vrijwilligers samen met de locatiemanager. Hier kunnen we bespreken welke vragen of problemen er zijn. 

Lijkt het u leuk om vrijwilliger te worden en iets te betekenen voor een Oekraïense vluchteling? Dan kunt u contact op nemen met Luc Tosserams te bereiken via l.tosserams@scherpenzeel.nl.

Met elke nieuwe vrijwilliger wordt een intakegesprek gevoerd.